Fredrik Bajer

Fredrik Bajer – Cuộc đời, sự nghiệp và các trích dẫn nổi bật

Tìm hiểu về Fredrik Bajer — học giả, nhà văn, chính trị gia, và nhà hoạt động hòa bình người Đan Mạch (1837–1922). Khám phá cuộc đời, lý tưởng, tác động quốc tế và những lời nói nổi tiếng của ông.

Giới thiệu

Fredrik Bajer (21 tháng 4 năm 1837 – 22 tháng 1 năm 1922) là một nhân vật quan trọng trong phong trào hòa bình châu Âu đầu thế kỷ 20. Ông là nhà văn, giáo viên, chính trị gia và nhà hoạt động hòa bình người Đan Mạch, đồng thời là người đoạt Giải Nobel Hòa bình năm 1908 cùng với Klas Pontus Arnoldson.

Với tầm nhìn rằng hòa bình không chỉ là khát vọng mà phải được tổ chức và thực thi một cách có hệ thống qua luật quốc tế và hòa giải, Bajer đóng vai trò tiên phong trong việc kết nối nghị viện, xã hội dân sự và các tổ chức quốc tế để thúc đẩy giải quyết tranh chấp bằng biện pháp bất bạo động.

Thiếu thời và nền tảng gia đình

Fredrik Bajer sinh tại Vester Egede, gần Næstved, Đan Mạch, vào ngày 21 tháng 4 năm 1837.

Năm 1848, ông vào học tại Sorø Academy, một trường trung học/dự bị đại học uy tín ở Đan Mạch.

Dù xuất thân trong môi trường tôn giáo và có con đường tiến vào quân đội, những trải nghiệm chiến tranh sau này đã định hình mạnh mẽ quan điểm hòa bình và chủ trương chuyển từ dùng vũ lực sang giải pháp luật quốc tế của ông.

Sự nghiệp quân sự → chuyển hướng hòa bình

Giai đoạn quân đội và chiến tranh

Năm 1856, Bajer gia nhập quân đội Đan Mạch với cấp hàm trung úy trong đội kỵ binh (“Dragoons”).

Năm 1865, sau khi quân đội Đan Mạch bị cắt giảm sau thất bại, ông bị giải ngũ trong đợt cải tổ quân đội.

Chuyển sang nghề giáo, dịch thuật và viết lách

Sau khi rời quân đội, Bajer chuyển đến Copenhaghen, bắt đầu làm giáo viên, dịch giả và nhà văn tự do.

Trong thời gian này, ông bắt đầu viết các bài luận, diễn thuyết và tác phẩm phản ánh quan điểm về hòa bình, giáo dục và hợp tác quốc tế.

Con đường chính trị và hoạt động hòa bình

Tham gia Quốc hội Đan Mạch

Năm 1872, Bajer được bầu vào Folketing (Hạ viện Đan Mạch) và giữ ghế trong 23 năm liên tục (đến khoảng 1895).

Ông thúc đẩy việc đưa ngoại giao, hợp tác quốc tế và chính sách đối ngoại vào phạm vi thảo luận của nghị viện — điều trước đó ít được quan tâm trong nghị trường Đan Mạch.

Ông ủng hộ mạnh mẽ quyền phụ nữ (phụ nữ được tham gia công việc xã hội, quyền kinh tế), và tham gia sáng lập Society for Danish Women (Danish Women’s Association) năm 1871.

Vai trò quốc tế và phong trào hòa bình

Bajer tham gia sâu vào các tổ chức hòa bình quốc tế. Ông giúp thành lập và lãnh đạo các nhóm để cổ vũ hòa giải, trọng tài quốc tế và hợp tác nghị viện xuyên quốc gia.

Ông là một trong những người đứng đằng sau việc tham gia của Đan Mạch vào Inter-Parliamentary Union từ đầu.

Ông cũng là người sáng lập hoặc đồng sáng lập nhiều tổ chức như “Society for Promotion of Danish Neutrality” (Foreningen til Danmarks Neutralisering) vào 1882, sau này đổi tên thành Danish Peace Society.

Một cột mốc quan trọng: The International Peace Bureau (IPB) được thành lập năm 1891, và Bajer là một trong những nhân vật quan trọng trong tổ chức này.

Ông tin rằng hòa bình phải được “làm việc” — tức là chủ động được tổ chức, quản lý và triển khai qua luật quốc tế, nghị viện, hòa giải và trọng tài — chứ không chỉ là từ bỏ chiến tranh. Trong bài diễn văn Nobel năm 1908, ông nhấn mạnh khái niệm “waging peace” (hành động vì hòa bình) để đối lập với “waging war” (khởi động chiến tranh).

Giải Nobel Hòa bình và những năm cuối

Năm 1908, Fredrik Bajer được trao Giải Nobel Hòa bình chung với Klas Pontus Arnoldson (Thụy Điển) “vì công việc lâu dài của họ cho lý tưởng hòa bình thông qua vai trò chính trị, lãnh đạo trong xã hội hòa bình, hoạt động diễn thuyết và sáng tác.”

Khi nhận giải Nobel, ông đã trở thành biểu tượng quốc tế cho chủ nghĩa hòa bình nghị viện — quan điểm rằng các quốc gia có thể giải quyết xung đột qua đàm phán, luật pháp, trọng tài và tổ chức quốc tế.

Trong những năm cuối đời, dù tuổi cao, ông vẫn tiếp tục hỗ trợ mạng lưới hòa bình quốc tế, viết luận, duy trì các mối quan hệ với các nhà hoạt động khác và góp phần cổ vũ hợp tác quốc tế.

Ông qua đời tại Copenhaghen vào ngày 22 tháng 1 năm 1922 ở tuổi 84.

Di sản và ảnh hưởng

Fredrik Bajer để lại di sản sâu rộng trên nhiều mặt:

• Hòa bình nghị viện và trọng tài quốc tế: quan điểm rằng quốc hội và các cơ chế dân chủ phải tham gia vào quan hệ quốc tế và giải quyết xung đột.

• Cơ cấu tổ chức hòa bình quốc tế: ông góp phần hỗ trợ sự hình thành và vận hành của các tổ chức như IPB, mạng lưới nghị viện quốc tế, liên minh hòa bình châu Âu.

• Liên hệ giữa quyền trong nước và hòa bình quốc tế: ông liên kết đấu tranh cho quyền phụ nữ, giáo dục, dân chủ nội địa với chủ đề hòa bình quốc tế — cho rằng xã hội công bằng trong nước tạo tiền đề cho quốc tế tốt đẹp hơn.

• Tư tưởng “waging peace”: khái niệm này nhấn mạnh hòa bình không phải là trạng thái thụ động mà cần được chủ động vun đắp.

• Ảnh hưởng thực tiễn: nhiều quan điểm, nguyên tắc ông đề xướng dần trở thành phần trong luật quốc tế, trong các hiệp ước và trong cách nhìn của các tổ chức quốc tế sau này.

Tính cách, quan điểm và động lực

Bajer là người có tư duy độc lập, không chịu áp lực từ đảng phái cứng nhắc, chủ trương trao đổi, tranh luận và hợp tác vượt biên giới.

Ông cũng là người rất trân trọng vai trò lời nói, giáo dục và văn hóa — cho rằng kiến thức, lập luận, thư từ, xuất bản, nghị luận đều là vũ khí hòa bình hữu hiệu.

Một số trích dẫn nổi bật của Fredrik Bajer

Dưới đây là vài câu nói được ghi nhận mà thể hiện quan điểm hòa bình và tư duy của ông:

• “Waging war we understand, but not waging peace, or at any rate less consciously so.”

• “But I feel convinced, … that the time will come when there will also be a minister of peace in the cabinet, seated beside the ministers of war.”

• “We have long possessed the art of war and the science of war, which have been evolved in the minutest detail.”

• “The interparliamentary conference should, in my opinion, direct its particular attention to the preparation of the next Hague Conference, the diplomatic conference, the conference of governments.”

• “The aspect of congresses … to which I attach the greatest importance is the discussion.”

Những câu này phản ánh cách ông nhìn nhận rằng hòa bình cần được bàn luận, quản lý, thiết kế — không chỉ là lý tưởng trừu tượng.

Bài học từ Fredrik Bajer

1. Hòa bình cần tổ chức, không chỉ mong ước
   Bazier nhắc rằng chúng ta cần “làm hòa bình” như làm chiến tranh — nghĩa là cần công cụ, thể chế, con người chuyên trách.

2. Vai trò nghị viện và sự minh bạch quốc tế
   Ông cho rằng quốc hội (đại biểu dân cử) phải tham gia xử lý chính sách đối ngoại, không để chuyện quốc tế chỉ do giới ngoại giao hoặc quân sự quyết định.

3. Liên kết quyền trong nước với hòa bình quốc tế
   Xã hội bình đẳng, quyền công dân mạnh là nền tảng cho quốc gia có tiếng nói thuyết phục về hòa bình với các nước khác.

4. Kiên trì và chiến lược lâu dài
   Thành tựu của Bajer không phải từ hành động đơn lẻ, mà từ nhiều thập kỷ vận động, xây dựng mạng lưới, tổ chức và gây ảnh hưởng.

5. Tư tưởng là vũ khí
   Ông nhấn mạnh sức mạnh của lời nói, luận điểm, giáo dục và đối thoại trong việc thay đổi cách nhìn và chính sách.

Kết luận

Fredrik Bajer là một trong những người tiên phong trong thế hệ hòa bình châu Âu cuối thế kỷ 19 – đầu thế kỷ 20, người không chỉ bày tỏ khát vọng mà thực thi nó qua nghị trường, xã hội dân sự và mạng lưới quốc tế. Ông đã góp phần đưa hòa bình từ lý tưởng sang lĩnh vực hành động thông qua luật, trọng tài, và hợp tác nghị viện.